La realidad social del campesinado paraguayo y la responsabilidad de la Universidad

Chokokuekuéra Paraguaigua reko ha Mbo’ehaovusu rembiaporã tee

The social reality of Paraguayan peasant and the Responsibility of theUniversity

Estanislao Barrientos

Universidad Tecnológica Intercontinental

Vicerrectoría de la Investigación Científica y Tecnológica

De la Universidad Tecnológica Intercontinental

[email protected]

Resumen

En el presente artículo se realiza un escueto análisis histórico y reflexión crítica sobre la aplicación de paradigma socio-económico y político, de cuyo impacto se tiene la situación de pobreza o exclusión social del campesinado paraguayo. En este siglo XXI necesitamos comprender que el modelo aplicado solo beneficia a los intereses de una minoría; y, que este grupo racionaliza como si fuese la realidad social ideal que terminaría la pobreza de todos. Ese modelo se inicia con la ilustración, desvirtuando lo esencial del hombre, al considerarlo por naturaleza como insociable. La racionalización inventada centra en la preponderancia de los actos racionales como medios para el logro de ciertos fines (en términos de Weber), dejando al arbitrio placentero y caprichoso, por esa minoría, la definición de los fines. La sociedad paraguaya, formada sobre la base cultural de los guaraníes, está anclada en un modelo cultural muy diferente, la que nunca fue respetada y aceptada como válida para una vida social digna y de calidad. Desde las universidades necesitamos discernir e iluminar con las teorías, como una primera responsabilidad social, la existencia de la diversidad cultural, el respeto a la diferencia y visionar paradigmas para una sociedad más equitativa y de mejor calidad de vida para todos.

Palabras clave: Realidad social, Campesinado, Pobreza, Construcción histórica, Paradigma, Diversidad cultural.

Mombykypyre

Ko jehaipýpe oñehesa’ỹjo ha ojejepy’amongeta mba’eichapa oñemboguatahína yma guive ñane retãme paradigma socio-económico y político oñembohérava, hapykuépe ojehecha rupi mba’éichapa chokokue Paraguaigua imboriahu ha oiko’i. Ko sa’ary XXI-pe tekotevẽ ysatĩcha hesakã ñandéve ko modelo oñemboguatáva ouporãha matamatakuetépente, ha umi mbovymi omyenyhẽva hye katu omoingeseha opavave akãme kovahahína tape ombotatapejútava mboriahu ñane retãgui. Ko modelo oñeñe’ẽha oñepyrũ ilustración guive, omoambuévo yvypóra reko tee, he’ívo hese ha’e ha’eñorei oikovaha. Ko tembiguerovia oñemoingéva opavave akãme oguerovia yvypóra akãgui osẽva ha’eha hína tape tee ojehupyty haguã ojehekáva (he’iháicha Weber), ha péicha rupi oheja umi mbovymi pópe, ha ha’ekuérante voi oikuaa haguã mba’épa ojejapova’erã oñeguahẽ haguã oñeguahẽsehápe. Paraguái sociedad ningo oñemopyenda guaranikuéra rekópe, ha umi ypykue ambue hendáicha ohecha opa mba’e; opa ko’ã arandupy máramo ndojeguerekóiva tesa renondépe térãkatu noñemoneĩriva ikatu haguãicha opavave oikoporã. Mbo’ehaovusu guive tekotevẽ oñehesa’ỹjo ha ojehesape teoriakuéra, tenondete voi péva hembiaporã tee rupi; tojehechakuaa avei oĩha heta teko, toñemomba’e teko joavy oĩva, ha toñembohape ojehupyty haguã jojareko ha jeiko porãve opavavépe guarã.

Mba’e mba’e rehepa oñe’ẽ: Realidad social, Chokokuekuéra, Mboriahu, Construcción histórica, Paradigma, Teko joparaeta

Abstract

The present article presents a brief historical analysis and reflection about the socio-economic and political paradigm, and the impact it has upon the poverty situation or social exclusion of those labeled Paraguayan peasants. In the 21st century, we must understand that the current model only benefits the interests of a minority, a group that rationalizes the current model as if it were the ideal social reality that will abolish poverty for all. This model begins with illusion, detracting from the essence of the human being by considering it unsociable by nature. This invented rationalization focuses on the preponderance of reasons as a means to achieve certain ends (in Weber´s terms), leaving the definition of purposes to the pleasurable and capricious discernment of that minority. Paraguayan society is founded in Guarani culture, a very different cultural model which was never respected or accepted as viable for a decent and quality social life. From the universities, we must discern and illuminate theories, as a primary the social responsibility, in order present the existence of cultural diversity, respect these differences, and envision other paradigms which give us all a more equitable society and a better quality life style.

Keywords: Social Reality, Peasant, Poverty, Historical Analysis, Cultural Diversity, Paradigm/Model.